Efsane Nedir?
Her toplumlarda bazı durumları yahut olay örgülerini açıklamak veya fikir öne sürmek için bazı hikaye grupları oluşturulur. Bu hikayelerin kimler aracılığı ile ne zaman ortaya atıldığı ise belli değildir. Fakat bu anlatılanlar toplumun her bireyi tarafından benimsenerek ve çağlar boyu anlatılmasına yol açacak şekilde sonraki nesillere aktarılır.
Dünyada nereye giderseniz gidin bu alt yapı ile doğmuş, yayılmış ve gerçeklikten uzak birçok olayın anlatılmasına muhtemelen şahit olabilirsiniz. İşte bu yazıda daha çok anlatılara dayalı olarak efsanenin ne olduğu özellikleri ayrıca yayılmasının gelişimi hakkında bilgi alabilirsiniz.
Efsane Hakkında Bilinenler
Halk arasında inanılarak gerçekmiş hatta doğruymuş gibi çok uzun yıllardan beri anlatılan hayal güçlerine dayalı olağanüstü hikaye tamlamalarına efsane denir. Efsane kelime olarak fars dilinden bize geçmiş rivayet, kıssa veya hikaye anlamları taşıyor. Efsaneler daha çok şahıs, mekan yahut bir durumu anlatıyor da denilebilir. Odaklanmış bir yerleri anlatan efsanelerin sonrası ise o mekanı kutsal bir özellik gibi kazandırmasıdır. Kutsal olarak görülen bu mekan ve zaman örgüleri hakkında halk bu efsaneleri sahiplenerek güçlü ve sağlam bir durum gibi yaymıştır. Bu ölçüde yer, zaman durum öğeleri halk aracılığı ile korunmuştur.
Efsanelerin Özellikleri
Yıllardan beri süre gelen efsanelerin oluşumunda en önemli paylardan biri kuşkusuz özelliklerinden gelmesi yani kaynaklanmasıdır. Eğer bir olgunun dayanağı güçlü ve sarsılmaz ise o olgu özelliğinin bir belirtisi oluyor.
Maddeler halinde bakılırsa; ,
Anlatılan öğeler çok eski yıllara dayanır.
Efsaneler daha çok mitlerin devamları neticesinde oldukları belirtilir.
Efsane temelinde inandırılma potansiyeli vardır. Olayları aktaran aynı zamanda dinleyici gerçek olduklarına inanır.
İnandırıcılığını yetirenlerin yaşam şansı pek kalmaz.
Gerçeklerden bir hayli uzak olup olağanüstü nicelikler barındırır.
Toplumun hayat biçimlerini, yaşama bakış penceresini yahut inançları barındırır.
Milli hassasiyet duyguları ve özellikleri gösterir.
Gelenek, görenek ve her geçen neslin korunması aynı zamanda toplumun işlevsel görevi görmektedir.
Efsanelerin kutsama yönünden toplum içinde idealize edilen değerler hem sağlamlaştırılır. Hem de yeni kuşaklara ders niteliğinde aktarılır.
Anlatılarda günlük ağız dili kullanılır. Böylece geniş bir insani kitle elde edilir.
Sınırlayıcı hiçbir unsur yahut kuralı yoktur.
Kısa bir şekilde aktarılması ilgili olayı yayıyor.
Tüm bu sayılan özelliklerin efsaneleri daha ilgi çekici hale getiriyor. Ayrıca gerek inançlardan ötürü konuşmacıda ilgili efsanenin nitelenmesi gerekse nicel ögelerin çok eskiye dayanma etkisiyle gizemli olmaları ilgi çekiciliği artıyor.
Efsaneler Nasıl Doğmuştur?
Akıl, mantık ve bilimin gelişmediği dönemlerde bireyler doğadaki neredeyse tüm olayı anlamaya çalışıyor. Dönemsel şartlar gereği ise bu pek mümkün değildir. Bu etkenler sonucu kendi baktıkları pencereden kutsallaştırma ve esrarengiz bir güç katmıştırlar. Bu ve buna benzer çabalar örgüsünde bu tip hikayeler ortaya çıktığı zannedilmektedir. Ayrıca bu hikayelerin ilk sözlü olarak yayıldığı inancı bulunuyor.
